Jan Mrozowicki (1910–1972)

---

Życiorys

Jan Mrozowicki przyszedł na świat 15 marca 1910 roku w Korabnikach, w majątku swoich rodziców. Był najstarszym synem Ziemianina, Adama Kazimierza, oraz Zofii Janiny Żelskiej z Husiatyna. Rzeczywistość rodzinna zmieniła się dramatycznie po I wojnie światowej, gdy jego ojciec, porucznik rezerwy artylerii armii austriackiej, zginął w 1914 roku. Po tym tragicznym wydarzeniu, jego matka zdecydowała się na sprzedaż Korabnik. Jan wraz z matką i braćmi osiedlił się w Krakowie, Oksywiu k/Gdyni i Rabce.

W 1929 roku ukończył Korpus Kadetów nr 1 we Lwowie, a wkrótce został podchorążym w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu. Następnie kontynuował edukację w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni, gdzie zdobył dyplom porucznika żeglugi małej w 1934 roku. W 1939 roku awansował do stopnia porucznika żeglugi wielkiej. Swoją karierę zawodową rozpoczął w Urzędzie Morskim w Gdyni, a później pracował jako oficer w Gdynia–Ameryka Linie Żeglugowe, pełniąc funkcję oficera statku transatlantyckiego SS Pułaski. W tym okresie pisał również artykuły, które były publikowane w takich pismach jak „Latarni Morskiej” i „Ilustrowany Magazyn Tygodniowy AS”.

W czasie II wojny światowej, służył na morzu pod polskim sztandarem, pełniąc rolę II, a później I oficera marynarki handlowej polskich statków transportowych. Miedzy innymi pracował na SS „Cieszyn”, SS „Lublin”, MS „Morska Wola”, SS „Białystok”, SS „Tobruk” oraz MS „Sobieski”. Gdy wojna wybuchła 1 września 1939 roku, przebywał w Antwerpii jako II oficer na statku SS „Cieszyn”. Po upadku Francji, jego statek znalazł się 22 czerwca 1940 roku w porcie Kaolack w Senegalu, gdzie został internowany przez rząd Vichy.

Nieustraszony, Mrozowicki brał udział w brawurowej ucieczce z Kaolacku, podczas której jego statek, SS „Cieszyn”, i SS „Śląsk” wydostały się z portu pod ostrzałem artylerii. Niestety, 20 marca 1941 roku „Cieszyn” został storpedowany przez niemieckie samoloty i zatonął, co zakończyło jego pobyt na tym statku. Po wyzdrowieniu, dołączył do załogi statku MS „Morska Wola”, gdzie uczestniczył w atlantyckich konwojach, za co otrzymał odznaczenie Atlantic Star. W 1943 roku, jako I oficer nowo zakupionego przez Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe SS „Białystok”, brał udział w wyzwoleniu Włoch, za co został odznaczony Italy Star. Po tym, pracował na MS „Sobieski”, który uczestniczył w lądowaniu wojsk alianckich w Normandii.

Za swoje zasługi podczas wojny na morzu, Jan Mrozowicki otrzymał liczne odznaczenia, w tym czterokrotnie Medal Morski Polskiej Marynarki Handlowej oraz odznaczenia od władz brytyjskich: War Medal 1939–1945 oraz 1939–1945 Star.

Po wojnie wrócił do Polski, gdzie włączył się w odbudowę floty handlowej. W 1946 roku został delegowany jako starszy oficer na MS „Batory”. W późniejszych latach dowodził ponad dwudziestoma statkami polskimi, należącymi do armatorów takich jak Żegluga Polska, która w 1951 roku zmieniła nazwę na Polską Żeglugę Morską, Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe, przekształcone w Polskie Linie Oceaniczne, oraz Chińsko-Polskie Towarzystwo Okrętowe Chipolbrok. Będąc dowódcą statku SS Tobruk, przeprowadził heroiczną akcję ratowniczą w trakcie ciężkiego sztormu na Morzu Grenlandzkim.

Oprócz działalności żeglarskiej, Jan Mrozowicki interesował się literaturą, publikując wiele wspomnień, opowiadań oraz artykułów o tematyce morskiej. Prace jego można znaleźć w „Orlętach”, w „Świcie” oraz w londyńskim wydawnictwie „Polska na Morzach”. Za książkę „Konwój w nieznane”, wydaną w 1969 roku, otrzymał nagrodę literacką im. Józefa Conrada w 1970 roku.

Zmarł 1 maja 1972 roku w Gdyni, a jego miejsce spoczynku to cmentarz Witomiński w Gdyni (kwatera 56-16-61_2).

Rodzina

W 1947 roku Jan Mrozowicki ożenił się z Anną, wdową po swoim młodszym bracie, Józefie Michale. Jego małżonka, podczas II wojny światowej, była aktywną uczestniczką Armii Krajowej. W czasie powstania warszawskiego pełniła funkcję sanitariuszki w Zgrupowaniu Żubr II Obwodu, które działało na Żoliborzu.

Po klęsce powstania, Anna została deportowana przez Niemców na roboty przymusowe do Austrii. Tam pracowała w fabryce Rich. Klinger A.G. w Wien-Gumpoldkirchen, zajmując się produkcją uszczelek dla przemysłu lotniczego. Po zakończeniu wojny, aż do 1947 roku, pełniła rolę kierowniczki Domu Dziecka Polskiego Czerwonego Krzyża im. Powstańców Warszawskich w Solicach Zdroju.

Po zawarciu małżeństwa z Mrozowickim, osiedliła się w Gdyni, gdzie intensywnie angażowała się w działalność społeczną. Była członkinią Lidze Kobiet oraz Związku Zawodowego Marynarzy. Ponadto, organizowała wiele przedsięwzięć charytatywnych w Sopocie, mieście, w którym osiedliła się po śmierci męża.

Anna Mrozowicka zmarła 22 sierpnia 2008 roku w Gdańsku, pozostawiając po sobie trzech synów: Krzysztofa Andrzeja, Jerzego Adama oraz Michała Piotra.

Twórczość

Jan Mrozowicki jest twórcą o bogatym dorobku literackim, którego utwory obejmują różne gatunki, w tym nowele, opowiadania oraz artykuły. W swojej twórczości często podejmował wątki morskie i podróżnicze. Lista jego dzieł jest imponująca i ukazuje różnorodność jego zainteresowań oraz umiejętności pisarskich.

• „W poszumie skrzydeł… i warkocie motoru… (Nowela lotnicza)”, opublikowana w czasopiśmie młodzieżowym Korpusu Kadetów w grudniu 1928 roku,
• „Garść wrażeń z podróży na szkolnym żaglowym okręcie O. R. P. , “Iskra” w 1930 roku”, opublikowana w „Przeglądzie Morskim” w Toruniu,
• „Inicjatywa prywatna w żegludze a kapitał”, zamieszczona w „Latarni Morskiej” w 1935 roku,
• „Na błękitnym ekranie”, opublikowana w „AS Ilustrowanym Magazynie Tygodniowym” w tym samym roku,
• „Monsieur Basse-Balla”, w „Polska na Morzach”, Londyn, w latach 1941-42,
• „Morska Zjawa zostaje commodorem”, również w „Polska na Morzach”, w 1946 roku,
• „Pierwszy rejs m.s. Batory do New Yorku”, opublikowany w „Polska Zbrojna” w 1947 roku,
• „Wyprawa po orchidee”, w „Tygodniku Morskim” w 1963 roku,
• „Kolekcjoner osobliwości”, w „Morzu” w 1965 roku,
• „Gibralteza”, również w „Morze” w 1965 roku,
• „Czarnoksiężnik”, opublikowany w „Morze” w 1965 roku,
• „Morska Wola zostaje commodorem”, ponownie w „Morze” w 1965 roku,
• „Hobby bosmana Dawidowskiego”, opublikowane w „Morze” w 1965 roku,
• „Mundury z firmy Forsyth i synowie”, w „Morze” w 1965 roku,
• „Jak zostać prawdziwym mężczyzną”, opublikowane w „Morze” w 1966 roku,
• „Osobliwy przypadek senora don Amaro”, opowiadanie z cyklu: Bal na Batorym, w „Morze” w 1966 roku,
• „Toast pana Apolinarego”, kolejne opowiadanie z tego cyklu, w „Morze” w 1966 roku,
• „Człowiek z twardą głową”, również z cyklu „Bal na Batorym”, w „Morze” w 1966 roku,
• „Wyprawa po złoty skarb”, w „Morze” w 1966 roku,
• „Nie bądź pan królem Kanutem”, w „Morze” w 1967 roku,
• „Córka ambasadora”, opowiadanie z cyklu „Bal na Batorym”, opublikowane w „Morze” w 1967 roku,
• „Biały kruk”, także z cyklu „Bal na Batorym”, w „Morze” w 1967 roku,
• „Niebieski płomień”, w „Morze” w 1967 roku i w „Zwycięskich rejsach” w 1981 roku,
• „Ziarnko kubaby”, w „Morze” w 1968 roku,
• „Karabinek manlichera”, opublikowany w „Morze” w 1968 roku,
• „Pierwszy konwój”, w „Morze” w 1969 roku,
• „Batorym na gapę”, opowiadanie z cyklu „Bal na Batorym”, w „Morze” w 1969 roku,
• „Konwój w nieznane”, pierwszy wydanie w Gdańsku w 1969 roku, a drugie w 1970 roku,
• „Pilot Basse-Balla”, w „Morze” w 1965 roku oraz w „Zwycięskich rejsach” w 1981 roku,
• „Podminowany konwój”, opublikowany w antologii „Głosy morza” w 1973 roku.

Obfitość tematów, które podejmował, świadczy o jego szerokim zakresie zainteresowań oraz poświęceniu dla literatury morskiej. W jego dziełach wyznaczone są nie tylko osobiste przeżycia i doświadczenia, ale także pasja do morza i żeglugi. Twórczość Mrozowickiego z pewnością zasługuje na dalsze odkrywanie i analizowanie przez przyszłe pokolenia czytelników.

Odznaczenia

Jan Mrozowicki w swoim życiu zdobył wiele ważnych odznaczeń, które doceniły jego trud i poświęcenie.

• War Medal 1939-1945,
• 1939-1945 Star,
• Italy Star,
• Atlantic Star,
• Medal Morski Polskiej Marynarki Handlowej (czterokrotnie),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
• Złota Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza”.

---

Oceń: Jan Mrozowicki (1910–1972)

---