Centrum Kultury i Sportu w Skawinie

---

Geneza

Kultura w Skawinie zaczęła zyskiwać swoje instytucjonalne formy dopiero w latach 70. XX wieku. Z kolei jej prawdziwy rozwój miał miejsce znacznie wcześniej, już pod koniec XIX wieku, a kluczowym miejscem w tej historii stał się budynek „Sokoła”. Tam, w 1889 roku, z inicjatywy Czesława Czapkiewicza, utworzono amatorskie kółko teatralne, które mogło funkcjonować dzięki małej sali ze sceną oraz skromnemu zapleczu. W tym samym okresie zainaugurowano działalność „Czytelni Mieszczańskiej”, pierwszej publicznej wypożyczalni książek w Skawinie, co również miało znaczący wpływ na rozwój życia kulturalnego w regionie.

Sytuacja wzrosła po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, co przyczyniło się do intensywnej rozbudowy przemysłu. W tym czasie odbywały się również popularne bale w „Sokole”, na których występował znany zespół Stepatora. Pod koniec lat 30. zainicjowano działalność kina, które miało swoje pokazy w dużej sali „Sokoła” przez dwa dni w tygodniu. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej powstał także Dom Katolicki, później znany jako Kino „Piast”, co przyczyniło się do powstania drugiego ośrodka kultury w mieście.

W wyniku II wojny światowej wiele inicjatyw kulturalnych zostało wstrzymanych, jednak po jej zakończeniu nastąpiło szybkie ożywienie działalności teatralnej. W szczególności popularność zyskał teatr lalkowy, który przez trzy dekady prowadził Władysław Szklarski. Po wycofaniu wojsk niemieckich uruchomiono kino „Uciecha” w budynku „Sokoła”. Rozwój czytelnictwa również nabrał tempa, a biblioteka wznowiła działalność. W czasach, gdy w Skawinie nie istniał jeszcze dom kultury, głównym centrum życia kulturalnego pozostawała miejska biblioteka. Warto dodać, że kultura była silnie związana z przemysłem, co przejawiało się w powstaniu kina „Hutnik” w Hucie Aluminium oraz organizacji różnorodnych imprez artystycznych w ośrodku „Gubałówka”.

Realizację wyspecjalizowanej jednostki do koordynowania działań kulturalnych Skawina doczekała się w październiku 1976 roku. Wówczas utworzono Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, któremu przewodził Lech Grela. Ten nowy ośrodek nie miał jednak własnej siedziby i koncentrował się głównie na nadzorze oraz koordynacji istniejących placówek kultury. Po remoncie budynku „Sokoła” w 1986 roku, Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury przekształcił się w Miejski Dom Kultury, gdzie kontynuowano działalność kulturalną, organizując plenery malarskie, wernisaże oraz biennale, w którym udział brali artyści. Warto wspomnieć o powstaniu grupy poetyckiej „Wyspiarze ze Skawiny”, założonej przez ówczesnego dyrektora MDK, Stanisława Daniłosia.

W kwietniu 1992 roku, na podstawie uchwały Rady Miejskiej, powstało Centrum Kultury i Sportu w Skawinie. CKiS kontynuowało działalność Miejskiego Domu Kultury, ale także realizowało zadania związane z dyscyplinami sportowymi, które wcześniej prowadził Międzyszkolny Ośrodek Sportowy oraz MKS Skawina. Integracja z Miejskim Ośrodkiem Sportowym przyczyniła się do pozyskania Hali Widowiskowo-Sportowej w zasoby Centrum. W lipcu 1992 roku do CKiS dołączono miejską bibliotekę, która od 2007 roku działa jako samodzielna Miejska Biblioteka Publiczna. Rok 2000 przyniósł CKiS możliwość zarządzania Ośrodkiem Kulturalno-Rekreacyjnym „Gubałówka”, włączając w to kompleks basenów odkrytych.

Kluczowym momentem w historii CKiS było otwarcie krytej pływalni w lutym 2003 roku, która otrzymała nazwę Centrum Wodne „Camena”, obecnie znana jako Basen „Camena”. Dalszy rozwój Centrum zaowocował powierzeniem mu administracji Rynku, Stadionu Miejskiego oraz nowo utworzonych Orlików 2012. Od listopada 2013 roku CKiS opiekuje się zabytkowym Dworkiem Dzieduszyckich w Radziszowie, a od jesieni 2020 roku także Dworem Ludwikowskich w Skawinie.

W działalności Centrum, a wcześniej MDK „Sokół”, istotnym elementem była długoletnia współpraca z kineskopem „Piast”, dzierżawionym od Parafii pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza. Przez wiele lat, w kinie zasiadło setki tysięcy widzów, którzy mogli cieszyć się projekcjami filmowymi. Czas upływał, ale magia kina przyciągała wielbicieli sztuki filmowej. W weekendy odbywały się seanse, na których prezentowano filmy różnych gatunków, w tym dzieła niszowe, które znalazły swoje miejsce w repertuarze. Działalność kinowa została jednak zawieszona w 2013 roku. W zamian za to, w budynku, który kiedyś był kinem, zaczynano organizować rozmaite wydarzenia kulturalne, takie jak koncerty hip-hopowe, rockowe, przedstawienia teatralne, występy kabaretowe oraz zajęcia artystyczne.

W 2017 roku Kino „Piast” zostało przekazane skawińskiej parafii, a na jego miejscu miała powstać szkoła katolicka.

7 listopada 2022 roku podczas uroczystości upamiętniającej 20. rocznicę śmierci porucznika WP Mieczysława Majdzika, działacza opozycji w PRL, skawińskie Centrum Kultury i Sportu otrzymało medal „Pro Patria” z rąk Ministra Jana Kasprzyka, jako wyraz uznania za zasługi w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.

Misja

Głównym celem działań Centrum Kultury i Sportu w Skawinie jest szerzenie kultury oraz promowanie edukacji kulturalnej. Instytucja dąży do kształtowania wartości przez sztukę, a także zapewnienia odpowiedniego rozwoju psychofizycznego i zdrowia mieszkańców gminy poprzez działalność związaną z wychowaniem fizycznym, sportem, rekreacją oraz turystyką. Szczególną uwagę poświęca się następującym obszarom:

• organizacja różnorodnych zajęć oraz wydarzeń, które obejmują sztukę, kulturę, sport, rekreację i turystykę, a także zapewnienie niezbędnego zaplecza kadrowego do realizacji tych działań,
• tworzenie sprzyjających warunków do rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego,
• wspieranie tworzenia, utrzymywania oraz udostępniania zasobów artystyczno-kulturalnych, a także sportowo-rekreacyjnych oraz turystycznych dostępnych na terenie gminy,
• współpraca z instytucjami oraz organizacjami działającymi w zakresie edukacji, kultury i sportu, a także z innymi gminami oraz organizacjami społecznymi i gospodarczymi.

Obiekty CKiS w Skawinie

Pałacyk „Sokół”

Pałacyk „Sokół”, najstarszy obiekt pod patronatem CKiS, znajduje się w malowniczym Parku Miejskim w Skawinie. Jego geneza sięga okresu Kazimierza Wielkiego, kiedy to na tym terenie zbudowano zamek warowny. Historia tego miejsca jest burzliwa, zniszczenia przyniósł potop szwedzki, który zrujnował pierwotną budowlę.

Przełom XIX i XX wieku przyniósł nowe życie Pałacykowi, kiedy to w latach 1904–1906 Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” rozpoczęło jego budowę na zgliszczach ruin, z projektem autorstwa Wincentego Koczarkiewicza. W międzywojniu obiekt pełnił różnorodne funkcje: mieścił teatr, kino oraz strzelnicę. Po II wojnie światowej, zyskał nową tożsamość jako siedziba klubu sportowego „Skawinka”, a w latach 80. XX wieku stał się domem Centrum Kultury i Sportu.

W 1927 roku wokół Pałacyku stworzono park, który zyskał imię Józefa Piłsudskiego. Obecnie Pałacyk jest siedzibą Działu Realizacji Projektów Kultury CKiS, oferując salę teatralną, gdzie organizowane są koncerty, różnorodne spektakle, warsztaty muzyczne i inne wydarzenia kulturalne.

Pałacyk jest miejscem spotkań z muzyką poważną, organizowanych w cyklach, a także cyklicznych spektakli teatru „Maska” oraz corocznych obchodów Skawińskiego Tygodnia Teatralnego. W jego wnętrzu znajduje się także Kawiarnia Tuczytam z galerią wystawiającą prace artystów profesjonalnych i amatorskich. Wystawy obejmują różnorodne dziedziny sztuki, takie jak malarstwo, rysunek, grafika oraz fotografia, dostępne dla zwiedzających w godzinach otwarcia kawiarni.

Adres: ul. Mickiewicza 7

Basen „Camena”

Basen „Camena” to miejsce, które cieszy się ogromną popularnością, przyciągając średnio 15 000 gości miesięcznie. Obiekt składa się z dwóch basenów: sportowego (o wymiarach 25 × 12,5 m i głębokości 1,42–1,86 m) oraz rekreacyjnego (13,5 × 15,5 m, o głębokości 0,86–1,14 m) wyposażonego w różnorodne atrakcje, takie jak bicze wodne, gejzery, fontanna w kształcie grzybka oraz zjeżdżalnia o długości 32 m.

Na terenie basenu odbywają się również regularne zajęcia, w tym nauka pływania, zajęcia dla sekcji pływackiej oraz aqua aerobik. Basen dysponuje również jacuzzi i sauną suchą, co wzbogaca ofertę wypoczynkową.

Adres: ul. Żwirki i Wigury 11

Hala Widowiskowo-Sportowa

Hala Widowiskowo-Sportowa w Skawinie została oddana do użytku pod koniec lat 70., a pomysł jej budowy narodził się już w latach 60. Początkowo Hala służyła jako Miejski Ośrodek Sportu, jednak w 1992 roku stała się częścią Centrum Kultury i Sportu w Skawinie.

Dziś hala pełni wielozadaniową funkcję, będąc miejscem dla rozgrywek sportowych oraz organizacji różnorodnych wydarzeń o zasięgu lokalnym i krajowym. W obiekcie znajduje się przestronna hala sportowa z widownią, sala gimnastyczna oraz mniejsze pomieszczenie, które służy głównie do treningów i zajęć sekcyjnych, zwłaszcza tanecznych oraz korekcyjnych.

Adres: ul. Konstytucji 3 Maja 4

Stadion Miejski

Stadion Miejski w Skawinie to obiekt zarządzany przez CKiS od 2011 roku. Jego historia sięga roku 1922, kiedy to klub „Skawinki” zarejestrował się w Krakowskim Okręgowym Związku Piłki Nożnej, a wkrótce powstało boisko, na którym do dzisiaj odbywają się mecze.

Całkowita powierzchnia stadionu wynosi 4,4155 ha. Oferuje dwa boiska o nawierzchni trawiastej, jedno pełnowymiarowe (106 × 63 m) oraz mniejsze (70 × 40 m) z polem treningowym o tych samych wymiarach. Wokół głównego boiska znajduje się bieżnia, oddzielająca widownię od murawy.

Część socjalna, znajdująca się w budynku klubowym, składa się z czterech szatni z pełnym zapleczem sanitarnym oraz sali przeznaczonej do organizacji minikonferencji.

Adres: ul. Mickiewicza 52

Dwór Dzieduszyckich w Radziszowie

Od 4 listopada 2013 roku do 31 marca 2021 roku CKiS sprawowało opiekę nad Dworem Dzieduszyckich w Radziszowie. Historia tego obiektu zaczyna się w pierwszej ćwierci XIX wieku, kiedy to z funduszy rodziny Dzieduszyckich zbudowano późnoklasycystyczny dwór. Projekt stworzył krakowski architekt ksiądz Sebastian Alojzy Sierakowski.

W 1826 roku posiadłość spłonęła, co doprowadziło do jej pierwszej poważnej przebudowy. Z końcem XIX wieku obiekt wielokrotnie zmieniał właścicieli, aż w 1909 roku gmina Radziszów zakupiła go na potrzeby oświatowe.

W okresie I wojny światowej dwór został uszkodzony, a jego wnętrza uległy dalszym zniszczeniom w wyniku wielkiego pożaru w 1917 roku. Najpierw po wojnie został użyty jako szkoła, a w 1997 roku zamknięto placówkę edukacyjną, co zapoczątkowało nowy rozdział w historii obiektu.

W XXI wieku zdecydowano o renowacji Dworca, co doprowadziło do podpisania umowy o dofinansowanie remontu. Przeprowadzono gruntowne prace, które uwzględniały nowe funkcje kulturalne, społeczne i turystyczne.

Od kwietnia 2021 roku Dwór przeszedł pod zarząd Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Skawinie, znanego obecnie jako Centrum Usług Społecznych.

Adres: Radziszów, ul. Szkolna 4

Rynek w Skawinie

Historia Rynku w Skawinie datuje się na 1364 rok, kiedy to miasteczko uzyskało prawa miejskie. Plac odgrywał wtedy kluczową rolę jako centrum handlowe i rzemieślnicze, gdzie odbywały się cotygodniowe targi. Obecnie na Rynku znajdują się różne sklepy oraz lokale gastronomiczne i usługowe.

W latach 2010–2012 Rynek przeszedł gruntowną rewitalizację, zrealizowaną dzięki wsparciu Unii Europejskiej z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego.

Rewitalizacja stworzyła mniejsze strefy przestrzenne, które umożliwiają organizację licznych imprez, targów czy wystaw, a także sprzyjają wypoczynkowi mieszkańców. Na Rynku odbywają się również cykliczne wydarzenia, takie jak Spotkanie Wigilijne z Mieszkańcami oraz obchody świąt narodowych.

Ośrodek Kulturalno-Rekreacyjny „Gubałówka”

Ośrodek powstał w latach 50. XX wieku i był zarządzany przez Hutę Aluminium Skawina do 2000 roku, kiedy to przeszedł pod skrzydła CKiS w Skawinie. Przez wiele lat pełnił rolę rekreacyjną dla pracowników huty.

Po jej zamknięciu, Ośrodek stał się dostępny dla wszystkich mieszkańców gminy. Dziś organizowane są tam liczne wydarzenia, zwłaszcza wesela, a kompleks basenów otwartych dodatkowo przyciąga gości.

Adres: ul. Spacerowa 4

Dwór Ludwikowskich

Dwór Ludwikowskich, historyczna siedziba znakomitej rodziny skawińskiej, ma swoje korzenie w XVII wieku. Piotr Ludwikowski, rycerz Jana III Sobieskiego, osiedlił się w Skawinie, a jego potomkowie, w tym Mikołaj, Seweryn i Stanisław, odegrali kluczową rolę w lokalnym rozwoju jako burmistrzowie w XVIII i XIX wieku.

Po drugiej wojnie światowej dwór przeszedł w ręce miasta, a obecnie mieści Muzeum Regionalne oraz Bibliotekę Pedagogiczną. Centrum Kultury i Sportu także prowadzi tam swoje działania, sprawując administrowanie obiektu.

Adres: ul. Mickiewicza 26

Orliki 2012

Projekty „Moje Boisko – Orlik 2012” to efekty współpracy Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego. Celem inicjatywy było stworzenie kompleksów sportowych, które umożliwiają praktykowanie różnych dyscyplin przez osoby w każdym wieku, na bezpiecznych nawierzchniach.

Adres: ul. Mickiewicza 52, ul. Konstytucji 3 Maja

Działalność kulturalna CKiS w Skawinie

Działalność kulturalna Centrum w Skawinie obejmuje bogaty kalendarz wydarzeń, z których najważniejszymi są Dni Skawiny. Na tych wydarzeniach gościły znane gwiazdy sceny muzycznej, w tym Kombi, DeMono, Stachursky, Perfect, a także Maryla Rodowicz, Kayah i Krzysztof Krawczyk. Szczególnie niezapomniane były Dni Skawiny w 2014 roku, gdy z okazji 650-lecia nadania praw miejskich, zorganizowano widowiskowe atrakcje, w tym scenę umieszczoną na wodzie.

Kolejną znaczącą imprezą, organizowaną przez Centrum, było wielkie plenerowe widowisko „Igrzyska Aniołów” w 2018 roku, którego reżyserem był Janusz Bysina, ówczesny dyrektor CKiS. Widowisko inspirowane „Jezioro Łabędzie” miało miejsce na otwartym powietrzu, a w jego realizacji uczestniczyło ponad 100 artystów, w tym Narodowy Lwowski Teatr Opery i Baletu oraz zespół Percival.

Do tradycji CKiS należy organizowanie Noworocznego Koncertu Galowego pod nazwą SkaVienna. Co roku, 3 stycznia, Hala Widowiskowo-Sportowa przeistacza się w elegancką salę koncertową dzięki niezwykłym dekoracjom.

Centrum regularnie organizuje też comiesięczne spotkania z ciekawymi ludźmi, specjalistami w różnych dziedzinach, od sztuki po technikę i sport. Spotkania te są częścią Skawińskiej Akademii Wiedzy i Umiejętności. Dodatkowo, widzowie mogą cieszyć się spektaklami amatorskiego teatru MASKA, które odbywają się na scenie w Pałacyku „Sokół”. W tym samym miejscu organizowane są również wernisaże i wystawy prac artystycznych w galerii „Pałacyk”.

Co więcej, każdego stycznia w ramach Finału Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy organizowany jest koncert, przy współpracy lokalnych szkół i zespołów artystycznych. Skawiński Tydzień Teatralny, który odbywa się w czerwcu, to kolejne wydarzenie, podczas którego teatr MASKA oraz inne zespoły amatorskie prezentują swoje spektakle.

Dział Realizacji Projektów Kultury zajmuje się organizowaniem różnorodnych wydarzeń kulturalnych: koncertów, spektakli teatralnych, wystaw i warsztatów edukacyjnych. Ponadto, prowadzi konkursy w wielu dziedzinach sztuki, takie jak gminne eliminacje Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego oraz różnego rodzaju konkursy plastyczne. Nie brakuje również imprez plenerowych, takich jak Dni Skawiny, Majówka, Dzień Dziecka oraz lokalne dożynki.

Na zakończenie, Centrum oferuje także różnorodne zajęcia dla dzieci, obejmujące plastyczne, baletowe, oraz naukę gry na instrumentach i śpiewu, jak również zajęcia teatralne i taneczne.

Działalność sportowo-rekreacyjna CKiS w Skawinie

W Hali Widowiskowo-Sportowej, zlokalizowanej przy ul. Konstytucji 3 Maja 4, funkcjonuje Dział Sportu i Rekreacji, który odpowiada za realizację zadań związanych z aktywnością fizyczną w mieście i gminie Skawina. Główne cele działalności obejmują promocję sportu, rekreacji oraz rehabilitacji, z szczególnym uwzględnieniem potrzeb dzieci i młodzieży. Dział ten prowadzi szeroki wachlarz sekcji sportowych, takich jak: gimnastyka korekcyjna, brydż sportowy, sekcja pływacka, szachy, tenis stołowy, grupy cheerleaders, crossminton, siatkówka, oraz zajęcia dla dzieci na basenie, pod nazwą Aquadzieciaki.

W przestroniach CKiS regularnie odbywają się zawody sportowe, które mają charakter zarówno lokalny, jak i ogólnopolski. Rokrocznie Centrum aktywnie organizuje i współorganizuje szereg imprez sportowych i rekreacyjnych, korzystając z doświadczenia i współpracy z lokalnymi partnerami, takimi jak Klub Sportowy „Optima” Skawina oraz Uczniowski Klub Sportowy „Jedynka” Skawina. Wśród wydarzeń można wyróżnić: turnieje crossmintona, ligowe rozgrywki młodziczek w piłce siatkowej, Turniej Szachowy „O Koronę Króla Kazimierza”, „Międzynarodowy Bieg Skawiński”, „Pływackie Mistrzostwa Skawiny”, a także „Bieg na Orientację” oraz „Pokonaj Focha”, które obfitują w różnorodne aktywności dostosowane do wieku uczestników, obejmujące biegi, jazdę na rowerze oraz rolkach.

Dział Sportu i Rekreacji organizuje różnorodne zawody, m.in. w dyscyplinach takich jak siatkówka, tenis stołowy oraz brydż sportowy, a także prowadzi rozgrywki w ramach Ligi Szkolnej. Cenione są również zaangażowanie w akcje społeczne oraz charytatywne, które wspierają lokalne inicjatywy.

W każdym sezonie Centrum Kultury i Sportu w Skawinie z ogromnym staraniem przygotowuje ofertę turystyczną, która obejmuje kilkanaście jednodniowych wycieczek górskich, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, zachęcając mieszkańców do aktywnego spędzania czasu w naturze.

---

Oceń: Centrum Kultury i Sportu w Skawinie

---